Đương quy là một trong những vị thuốc dân tộc bản địa có tác dụng dược lý nhiều mẫu mã nhất, được vận dụng để chữa bệnh nhiều chứng bệnh tương quan đến đau cùng xương khớp, thiếu hụt máu, suy yếu cơ thể, rối loạn kinh nguyệt ngơi nghỉ phụ nữ,…
1. ĐƯƠNG QUY LÀ GÌ?
Đương quy là loại cây thân thảo lớn, sống lâu năm với độ cao cây tự 40-80cm, thân cây hình trụ, color tím, bao gồm rãnh dọc. Lá mọc so le, sẻ lông chim 3 lần, hình mác dài, nơi bắt đầu lá cách tân và phát triển thành bẹ to, đầu lá nhọn, mép lá gồm răng cưa. Hoa nhỏ tuổi màu xanh trắng, mọc thành chùm sinh hoạt ngọn cây, gồm 12-40 hoa. Quả đương quy dẹt và tất cả màu tím nhạt. (wiki)
Cây đương quy dùng làm dược liệu chữa trị bệnh
Tùy nằm trong vào mục tiêu chữa bệnh không giống nhau mà có những cách bào chế đương quy không giống nhau. Thông dụng nhất là dạng dung dịch sắc, tán bột viên thành viên uống cùng ngâm rượu.
Bạn đang xem: Tác dụng của cây đương quy
Dạng dung dịch sắc: ngày uống từ 5-15g, phân chia 2 lầnDạng viên uống: uống vào 4-7 ngày
Dạng dìm rượu thuốc: ngày uống 3 lần, những lần 10ml.
6.1. Bí thuốc chữa viêm xung quanh khớp vai, đau nhức cánh tay
12g đương quy, 10g ngưu tất, 8g nghệ, sắc toàn bộ thuốc cùng với 500ml nước đến lúc còn một nửa lượng nước, ngày uống 2 – 3 lần. Liều lượng 1 thang/ngày. Bắt buộc kết hợp với các bài xích tập vận động, co xoạc cánh tay để nhanh chóng giảm đau nhức.
6.2. Bài thuốc bổ máu
8g đương quy, 6g quế chi, 6g sinh khương, 6g đại táo, 10g bạch thược, 50g mặt đường phèn. Sắc những vị thuốc cùng 600ml nước đến khi còn 200ml, thêm mặt đường vào, dùng uống hằng ngày 1 thang, ngày uống 3 lần.
6.3. Thanh nữ kinh nguyệt không đều, khung hình suy nhược
12g đương quy, 8g bạch thược, 12g thục địa, 6g xuyên khung, sắc cùng 600ml nước cho tới khi còn 200ml, chia 2 lần uống vào ngày.
6.4. đàn bà mang thai bị đau bụng
120g đương quy, 600g thược dược, 160g phục linh, 160g bạch truật, 300g trạch tả, 120g xuyên khung, tán mịn vớ cả vật liệu thuốc, sử dụng uống mỗi ngày 3 lần, các lần một thìa cafe với nước pha rượu.
6.5. Loại thuốc chữa mất ngủ, nhức đầu, ngủ tuyệt mê
100g đương quy, 40g viễn chí, 40g xương bồ, 60g táo bị cắn nhân, 60g ngũ vị tử, 80g khởi tử, 40g đởm tinh, 40g thiên trúc hoàng, 40g long cốt, 60g ích trí nhân, 40g chu sa, 80g hồ nước đào nhục, 60g bá tử nhân, tán tất cả thành bột mịn, thêm mật ong vào và làm cho thành viên 4g. Mỗi ngày uống 2 lần, 1 viên/lần và bảo trì liên tục trong vòng 15 ngày.
6.6. Bí thuốc chữa cao huyết áp và những triệu bệnh tim mạch
31g đương quy, 31g sinh địa, 31g mạch môn, 10g tri mẫu, 31g long đởm, 15,5g lô hội, 31g đưa ra tử, 6g vân mộc hương, 1,5g xạ hương, 31g hoàng liên, 31g hoàng cầm, 31g hoàng bồ, 15,5g đại hoàng, 15,5g hà thủ ô, 31g thạch cao. Tán các nguyên liệu này thành bột mịn, trộn thuộc mật ong, viên member nhỏ, uống 4 viên/ lần, 3 lần/ngày.
6.7. Bài thuốc chữa suy nhược chổ chính giữa thần
6g đương quy, 6g nhân sâm, 6g bạch truật, 6g phục linh, 6g cam thảo, 6g viễn chí, 6g xà sàng, 6g phụ tử chế, 9g toan táo apple nhân, 9g khởi tử, 9g bạch chỉ. Dung nhan chung tất cả các vật liệu với 600ml nước, đến khi số lượng nước chỉ với 1/3. Chia làm 3 lần uống trong ngày, hàng ngày 1 thang.
6. MỘT SỐ LƯU Ý lúc SỬ DỤNG
Để thuốc đương quy vạc huy tác dụng tốt nhất, cần nhớ rõ tác dụng của từng thành phần trên cây thuốc: phần đầu rễ có chức năng bổ máu xuất sắc nhất, phần cuối rễ có chức năng hoạt huyết, còn phần thân có khả năng hoạt tiết và ngã máu.Sắc uống với rượu để cải thiện tác dụng.Không dùng cho tất cả những người đang bị tiêu chảy, đi xung quanh phân lỏngTránh cần sử dụng với thuốc phòng đông máu
Tuyệt đối không sử dụng cho thiếu phụ có thai
Tránh dùng cho những người bị viêm loét mặt đường tiêu hóa, rối loạn máu hoặc bạn bệnh tè đường
Danh pháp
Tên khoa học
Angelica sinensis.
Tên giờ Việt
Tần quy, Vân quy.
Phân nhiều loại khoa học
Giới Plantae
Bộ Apiales
Họ Apiaceae – Hoa tán
Chi Angelica
Loài A. Sinensis
Mô tả cây
Đương quy là một cây thảo nhỏ, đa niên, cao 40 – 60cm, có thể đến 1m lúc cây có hoa. Thân hình trụ, có các rãnh dọc màu tím. Lá mọc so le, xẻ lông chim 3 lần, gốc phát triển thành bẹ to, đầu nhọn, cuống lá dài 3 – 12cm, có 3 song lá chét; song lá chét phía dưới có cuống dài, song lá chét trên ngọn ko có cuống; lá chét lại xẻ 1 – 2 lần nữa, mép lá phân chia thùy và có răng cưa không đều, phía.
Cụm hoa mọc ở ngọn thân thành tán kép gồm 12 – 40 tán hoa, dài ngắn không đồng đều. Hoa rất nhỏ màu xanh trắng giỏi lục nhạt.
Quả bế dẹt, có rìa màu tím nhạt, thơm.
Rễ dài 10 – 20cm, gồm nhiều nhánh, thường phân biệt thành 3 phần. Phần đầu gọi là quy đầu, phần giữa gọi là quy thân, phần dưới gọi là quy vĩ. Mặt ngoài màu nâu nhạt, có nhiều nếp nhăn dọc. Mặt cắt ngang màu vàng ngà có vẫn tròn và nhiều điểm tinh dầu. Rễ có mùi thơm đặc biệt, vị ngọt, cay và khá đắng.
Toàn thân của cây nhẵn và có mùi thơm đặc biệt.
Sinh thái
Các giống Đương quy có nguồn gốc ở vùng ôn đới. Cây được trồng từ thọ ở Trung Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản. Cây ưa địa điểm khí hậu ẩm mát, đến mùa đông toàn bộ phần trên mặt đất tàn lụi, phần củ dưới mặt đất chịu đựng được băng tuyết và mọc lại vào mùa xuân năm sau.
Cây trồng Việt phái mạnh ở vùng đồng bằng ra hoa quả sớm rộng ở vùng núi cao >1500m, những hạt giống này ko được dùng để sản xuất dược liệu.
Mùa hoa quả rơi vào cảnh tháng 7 – 9.
Phân bố
Trên chũm giới
Phân bố trên các tỉnh ở Trung Quốc và Triều Tiên.
Tại Việt Nam
Được trồng ở Sapa, Ngọc Linh (Kontum), Buôn Ma Thuột và Lâm Đồng.
Bộ phận dùng
Thường dùng phần rễ củ giỏi còn gọi là Đương quy để làm thuốc.
Thu hái, chế biến
Thu hái
Thu hoạch rễ củ ở những cây 3 tuổi vào mùa thu.
Chế biến
Sau lúc đào lấy rễ củ, cắt bỏ rễ con, rửa sạch, loại bỏ tạp chất, sau đó bó dược liệu thành bó nhỏ, xếp lên giá, đốt xông nóng (không đốt trực tiếp) đến đến lúc dược liệu xuất hiện màu đỏ tươi hoặc màu vàng kim tuyến rồi sấy than.
Có thể đồ chín củ rồi cán thành phiến mỏng (Đương quy phiến).
Tửu Đương quy: Đem Đương quy đang thái lát, xịt rượu phần đông lên khắp mặt của dược liệu, ủ qua, bỏ vào chảo đun nhỏ lửa, sao nhẹ mang đến khô, lấy ra để nguội.
Bảo quản
Để dược liệu ở địa điểm khô mát, tránh ẩm, tránh mốc và mọt.
Thành phần hóa học
Trong Đương quy chứa tinh dầu (0,2 – 0,4%) màu vàng sẫm trong, acid hữu cơ, acid amin, vitamin, poluacetylen, sterol, ligustilid, coumarin, polysaccharid, brefeldin.
Trong tinh dầu có chứa: Các terpen, các hợp chất phenolic, các dẫn chất phtalid và các thành phần khác như acid myristic, acid nonandioic, acid camphoric, acordinen, isoacoradinen… Tỷ lệ acid tự bởi trong tinh dầu chiếm tới 40%.
Coumarin: umbeliferon, scopoletin, xanthotoxin, isopimpinelin, pergapten, decursin.
Acid hữu cơ: acid vanilic, acid linoleic, acid palmitic, acid nicotinic, acid sucinic.
Polysachrid khi thủy phân cho L – arabinose, D – galactose, D – glucose, L – rhamnose.
Acid amin: alanin, valin, isoleucin, serin, threonin, leucin, aspartat, glycin, acid glutamic, lysin, arginin, phenylalanin, prolin, histidin, emthionin, uracil, cholin.
Vitamin: vi-ta-min B1, B2, E.
Polyacetylen: galcarinol, falcarindiol, falcarinolon.
Sterol: β – sitosterol, stigmasterol, β – stigmasterol – β – D – glucoside.
Tác dụng dược lý
Đương quy đã được các nhà khoa học nghiên cứu về mặt dược lý từ lâu.
Tác dụng có thắt trên tử cung và các cơ trơn
Trên tử cung, Đương quy có 2 loại tác dụng, một loại tạo kích thích và một loại khiến ức chế. Hoạt chất chiết từ toàn bộ vị Đương quy (dùng nước đun sắc hoặc rượu nhẹ độ thấm kiệt), tiêm tĩnh mạch đến chó đã gây thích thì thấy đối với tử cung 10 bé không có chửa có 37,5% hiện tượng co, đối với chó có chửa hoặc đẻ không lâu thì 100% hiện tượng teo tử cung.
Đối với các ban ngành cơ trơn tuột khác như ruột, bàng quang đãng cũng có hiện tượng đó, đồng thời huyết áp giảm xuống thấp và có tác dụng lợi tiểu (do tỷ lệ sacaroza cao vào thuốc). Nếu như dùng tinh thể chiết từ Đương quy ra để tiêm vào tĩnh mạch thỏ thì cũng thấy sức teo bóp của tử cung tăng mạnh, tuy thế huyết áp ko hạ thấp mà lại tăng cao.
Khi dùng Đương quy trên lâm sàng, có tác dụng làm dịu tử cung teo quắp. Dùng Đương quy chữa đến 120 bệnh nhân thống kinh, tất cả dùng 257 lần thì thấy kết quả tốt, không có triệu chứng nào ko tốt, lại làm tăng sự phát dục của tử cung.
Xem thêm: Tủ bán bánh mì cũ giá rẻ - mới, thanh lý xe bánh mì doner kebab các loại
Tác dụng bên trên hiện tượng cơ thể thiếu vi-ta-min E
Dùng thức ăn uống thiếu vi-ta-min E nuôi chuột trong 2 – 5 tháng, 100% chuột bị bệnh thiếu vitamin E với những chứng bệnh ở tinh hoàn; nếu thâm nám vào thức nạp năng lượng 5 – 6% Đương quy thì 38% chuột không có những triệu chứng thiếu vitamin E nữa.
Tác dụng trên vai trung phong thần kinh
Tinh dầu của Đương quy có tác dụng trấn tĩnh hoạt động của đại não, lúc đầu thì hưng phấn tâm tủy sống, sau tê liệt, gửi đến huyết áp hạ thấp, nhiệt độ cơ thể hạ thấp, mạch đập chậm lại và có hiện tượng teo quắp; dẫu vậy nếu tiêm tinh dầu Đương quy dưới da thỏ thì các hiện tượng trên không xuất hiện rõ rệt, chỉ thấy liệt hô hấp trước, rồi đến liệt tim.
Tác dụng huyết áp và hô hấp
Tác dụng của tinh dầu Đương quy làm hạ huyết áp, dẫu vậy thành phần không phai hơi của Đương quy lại có tính chất làm teo cơ trơn tru ở thành mạch máu làm mang đến huyết áp tăng cao. Theo dõi tác dụng của tinh dầu Đương quy trên thỏ, mèo, chó đối với huyết áp và hô hấp thì thấy tùy theo liều lượng lớn, nhỏ tinh dầu tiêm vào mạch máu có tác dụng khác nhau.
Tác dụng làm hô hấp khó khăn đối với thỏ ít hơn so với mèo và chó, phải độ độc của Đương quy đối với huyết áp xuất xắc hô hấp rất thấp.
Tác dụng khác
Tác dụng trên tim của Đương quy giống với tác dụng của quinidin. Thành phần chủ yếu có tác dụng này nằm trong phần rã trong ete etylic.
Nước sắc Đương quy có tác dụng kháng sinh đối với trực trùng lỵ và tụ cầu trùng.
Bài thuốc Tứ vật vào có Đương quy làm thành phần đã được nghiên cứu trên bệnh thiếu máu thực nghiệm tạo bằng acetat chì, có tác dụng làm tăng số lượng hồng cầu và tỷ lệ huyết sắc tố của động vật thiếu máu.
Tính vị, quy kinh
Tính cam, tân, ôn, mùi thơm, tính ấm. Quy vào các khiếp can, tâm, tỳ.
Công năng: Bổ huyết, hoạt huyết, điều kinh, giảm đau, nhuận tràng, hoạt trường, thông kinh.
Chủ trị: Huyết hư, chóng mặt. Kinh nguyệt ko đều, nhức bụng kinh, bế kinh, táo bón vì huyết hư. Phong thấp tê, sưng đau do sang chấn.
Đương quy chích rượu: Dùng điều trị bế kinh, đau bụng kinh, phong thấp tê, sưng đau bởi vì sang chấn.
Toàn Quy: Hòa huyết (vừa bổ huyết vừa hoạt huyết).
Quy vĩ: Hoạt huyết hóa ứ.
Quy thân: Dương huyết và bổ huyết.
Quy đầu: Chỉ huyết.
Dược liệu Đương quyCông dụng với liều dùng
Công dụng
Quy là về, vì vị thuốc này có tác dụng điều khí, nuôi huyết, làm mang đến huyết sẽ loạn xạ trở về chỗ cũ.
Đương quy là một vị thuốc rất phổ thông vào Đông y, thường được dùng làm thuốc trị bệnh phụ nữ, dùng trong chứng kinh nguyệt không đều, bế kinh, đau bụng kinh, rối loạn tiền mãn kinh.
Đương quy còn được dùng làm thuốc bổ huyết, trị thiếu máu, có mặt vào nhiều trang thuốc bổ trị suy nhược cơ thể và trị các bệnh khác.
Phụ nữ uống nước sắc Đương quy vài ngày trước mang lại tới lúc đẻ sẽ dễ đẻ, làm giảm đau khi đẻ.
Ngoài ra còn chữa viêm khớp, thuộc cấp đau nhức, cơ bại, tê liệt.
Liều dùng
Dùng 4 – 9g, có thể tới 10 – 12g, dạng thuốc sắc hoặc dạng dìm rượu.
Một số bài thuốc
Tứ vật thang (Chữa thiếu máu, cơ thể suy nhược, tởm nguyệt không đều, nhức ở rốn, đẻ kết thúc máu hôi chảy mãi ko ngừng)
Đương quy, Thục địa (hoặc Sinh địa), mỗi vị 12g; Bạch thược 8g, Xuyên khung 6g; nước 600ml, sắc còn 200ml. Phân tách làm 3 lần uống trong ngày.
Đối với phụ nữ sau thời điểm đẻ xuất hiện nhiều bệnh có thể dùng bài Tứ vật thêm một vài vị thuốc như Hắc can khương, Hắc đậu, Trạch lan, Ngưu tất, Ích mẫu, Bồ hoàng.
Đương quy kiện trung thang (Chữa bệnh phụ nữa sau thời điểm đẻ thiếu máu)
Đương quy 7g; Quế chi, Sinh khương, Đại táo, mỗi vị 6g; Thược dược 10g; đường phèn 50, nước sắc 600ml, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.
Bát vị tiêu giao tán (Chữa các chứng uất, ngoại cảm, phụ nữ can uất, nóng rét ko khỏi)
Đương quy, Bạch truật, Bạch thược, Bạch linh, Sài hồ, Bạc hà, Chích thảo, mỗi vị 4g; Đơn bì, đưa ra tử, mỗi vị 2,8. Sắc uống vào ngày.
Giải ngải thang (Chữa phụ nữ rong kinh, rong huyết, có bầu ra máu, hoặc sảy thai ra máu không dứt)
Đương quy, Sinh địa, mỗi vị 12g; Bạch thược 16g; Xuyên khung, A giao, Cam thảo, Ngải diệp, mỗi vị 8g. Sắc uống.
Ngũ tích tán (Chữa ngoại cảm, trong lạnh ngoài nóng, sợ rét, không khát, thủ túc lạnh, tiêu chảy ra phân sống)
Đương quy, Quế nhục, Bạch linh, Bạch chỉ, Xuyên khung, Bạch thược, Cam thảo, mỗi vị 12g; Bán hạ 8g; Cát cánh 6g; mến truật, Trần bì, mỗi vị 3g; Can khương 2g; Hậu phác 1,6g. Sắc uống.
Nhuận táo than (Chữa huyết nhiệt, táo bón)
Đương quy, Thục địa, Đại hoàng, Cam thảo, Đào nhân, mỗi vị 4g; Sinh địa, Thăng ma, mỗi vị 3g; Hồng hoa 1g. Sắc uống.
Thanh vi tán (Chữa răng lợi, môi miệng sưng đau, chảy máu)
Đương quy, Sinh địa, mỗi vị 1,6g; Thăng ma 2g; Hoàng liên, Mẫu đơn, mỗi vị 1,2g; thêm Thạch cao, nếu nhức nhiều. Sắc uống.
Hậu thiên lục vi phương (Chữa gầy yếu, sốt về chiều, mất ngủ, ra mồ hôi trộm, thiếu máu)
Đương quy 20g, Thục địa 40g, Nhân sâm 12g, Đan sâm 8g, Viễn chí 4g, Táo nhân sao đen 4g, Táo, Gừng sống. Sắc uống.
Bổ tỳ âm phương (Thuốc bổ tỳ vị, chữa bệnh suy yếu)
Song bổ tán tà thang (Trị dương hư do thương hàn, nội thương)
Đương quy, Bạch truật, mỗi vị 8g; Bạch thược 6g; Chích thảo 4g; Gừng 3 lát. Sắc uống.
Tán kết cứu tang thang (Chữa đau rát ở bụng dưới, quanh rốn kéo lên hông)
Đương quy, Nhân sâm, Cam thảo, Phụ tử chế, mỗi vị 40g; Bạch truật 20g; Quế nhục 2g. Sắc uống.
Những điều cần lưu lại ý lúc sử dụng vị thuốc Đương quy
Tỳ vị có thấp nhiệt, đại tiện lỏng không nên dùng.
Khi uống Đương quy để trị ghê nguyệt ko đều, nhức kinh hay bế kinh yêu cầu uống trước lúc thấy gớm 7 ngày.
Quy đầu có công dụng bổ ngày tiết hơn. Quy vĩ xuất sắc cho hoạt huyết. Quy thân hoạt tiết và bửa máu.
Khi sử dụng Tửu Đương quy hoàn toàn có thể làm tăng tính năng bổ máu.
Phụ bạn nữ có ghê nguyệt ra nhiều đề nghị tránh cần sử dụng vì rất có thể làm tăng chảy máu.
Phụ thiếu phụ đang trong thời kỳ với thai hoặc dự định có thai không nên sử dụng do vị thuốc này hoàn toàn có thể gây sảy thai.
Để tránh các tình trạng không mong mỏi muốn khi sử dụng, cần tham khảo ý kiến của các thầy thuốc Đông y trước lúc sử dụng các bài thuốc từ vị thuốc Đương quy.
