Họ: Bảy lá một hoa (Trilliaceae)
2. Biểu thị cây:
Cây thảo, sống lâu năm, cao 0,5-0,7cm. Thân rễ mập, chia nhiều đốt, bao gồm ngấn ngang và sẹo to.Thân chiến thắng đứng, cao mang đến 1 m, không phân nhánh, màu sắc lục hoặc hơi tím, thân thân tất cả một tầng lá mọc vòng từ bỏ 6-8 cái, thường xuyên là 7, lá hình trứng-bầu dục hoặc mác thuôn, dài 15-20cm, rộng 8-10cm, nơi bắt đầu tròn hoặc hình tim, đầu nhọn, mép nguyên, măt bên dưới màu lục nhạt hoặc hơi tím đỏ, có 3 gân, phía đầu cuống lá dài.Hoa đơn, lá đài hình mũi mác màu lục nóm như lá, gồm 4-7 (thường là 6) lá xếp thành vòng trên thân. Số lá đài, thường bởi (hoặc xấp xỉ) số lá và số cánh hoa. Số lá đài gồm thể biến hóa nhiều xuất xắc ít trong cùng 1 loại chứ không phải con số thế định. Cánh hoa dạng dải, xoắn ít tới nhiều, dài thêm hơn nữa lá đài 1,2 – 2 lần.Nhị 8-14, con số nhị thường vội vàng 2 lần con số lá, số lá đài cùng số cánh hoa; xếp 2 vòng.Bầu có cạnh thai lõm sâu, 4-7 cạnh, số cạnh thai thường bằng với số lá, số lá đài, số cánh hoa và số thùy của đầu nhụy. Phận nơi bắt đầu vòi nhụy – đỉnh bầu thường có color đa dạng từ color tía, tím tới màu xanh da trời lam.Vietnamensis được minh bạch với các loài khác thuộc chi ở điểm sáng đặc trưng gồm những: nhị tất cả trung đới kéo dãn dài hình trụ ngắn 1-1.5mm; cánh hoa dài ra hơn nữa đài 1,5 – 2 lần; cạnh bầu lõm sâu, lát cắt theo đường ngang qua thai hình sao, nhụy gần như là xẻ từ nơi bắt đầu với phần vừa lòng (vòi nhụy) cực kỳ ngắn, phần té thành những thùy (đầu nhụy) dài; hạt bao gồm áo hạt màu đỏ.Bạn đang xem: Trồng cây bảy lá một hoa
3. Phân bố:
Ở Việt Nam, tất cả các chủng loại thuộc chiParisđều vẫn bị khai quật ráo riết để làm thuốc và buôn bán qua biên giới khiến cho nguồn thuốc này trong tự nhiên và thoải mái ngày càng cạn kiệt. Nguyen Quynh Ngaet al.(2016) đã thống kê với ghi dấn 8 loài với 2 thứ thuộc chiParisphân cha rải rác ở một vài tỉnh miền núi phía Bắc cho tới vùng núi cao miền trung bộ và Tây Nguyên. Trong đó,P. VietnamensisH.Li là giữa những loài có phân bố rộng nhất.
Quan sát các quần thể của loại này vào tự nhiên cho thấy tỉ lệ đậu phân tử và khối lượng thân rễ của các cá thể tương đối cao so với những loài không giống trong chi. Để cách tân và phát triển nguồn dược liệu, Bảy lá một hoa vn đang được những cơ sở nghiên cứutích cực tích lũy trong tự nhiên để nghiên cứu, bảo đảm và nhân trồng.
4. Cách trồng:
Bảy lá một hoa là cây say đắm nơi có khí hậu ẩm mát, không nhiều gió tuy thế không chịu úng. Cây không được trồng trên quy mô bự mà chỉ ở phạm vi những vườn cây thuốc ở một vài địa phương.
Cây được nhân giống bởi hạt hoặc bằng thân rễ. Hằng năm, trong tháng 10-11, thu mang quả chín mang gieo tức thì trong sân vườn ươm hoặc phơi khô nhằm đến mùa xuân năm sau bắt đầu gieo. Mỗi cây chỉ có một hoa, từng hoa chỉ bao gồm một ít hạt nên thông số nhân giống bởi hạt không cao. Thân rễ bảy lá một hoa có nhiều đốt đựng mắt ngủ, tất cả thể bóc ra từng đoạn nhằm trồng.
Thời vụ:
Thời vụ trồng chủ yếu là mùa xuân và mùa thu. Nếu như thu hạt dứt gieo ngay lập tức thì trồng vào thời gian cuối mùa xuân. Gieo hạt vào mùa xuân có thể trồng vào sở hữu thu thuộc năm hoặc ngày xuân năm sau.Làm đất:
Đất trồng hãy lựa chọn đất các màu, cày bừa kỹ, nhặt sạch sẽ cỏ ngây ngô lên thành luống để thoát nước lúc cần. Bảy lá một hoa là các loại cây quan trọng ưa bóng, vị vậy buộc phải trồng dưới tán cây không giống hoặc ở vườn có mái che. địa điểm trồng rất tốt là làm việc vùng núi, bao gồm độ cao từ 800m trở lên.Mật độ:
Mỗi cây chỉ có một thân nhỏ cao không thật 1m, bởi vì vậy đề xuất trồng dày, khoảng cách 30 x 30cm hoặc 30 x 35cm.Lưu ý: Cây Bảy lá một hoa rất đơn giản bị thối thân rễ, nếu không thoát nước tốt, nhất là lúc mưa nắng và nóng thất thường.Bón phân:
Sau khi làm cho đất, đề xuất bón lót 10-15 tấn phân chuồng hoại mục mang lại 1ha. Trộn phân với đất rồi hót đất rãnh luống trùm lên trên.Hàng năm buộc phải làm cỏ, xới xao, vun nơi bắt đầu và bón thêm những oại phân chuồng hoại mục, vi sinh, NPK hoặc tro bếp.Thu hoạch:
Mùa thu hoạch thường hồi tháng 6-7. Khi thu, đào thân rễ cọ sạch, nhằm nguyên mang phơi hoặc thái mỏng manh rồi phơi khô phần đông được. Chưa có số liệu về năng suất.5. Thành phần dùng:
Thân rễ. Thu hái quanh năm, tốt nhất có thể vào ngày thu đông. Dùng tươi hoặc phơi khô.
6. Nhân tố hóa học
Từ cao phân đoạn etyl axetat phần thân rễ bảy lá một hoa (PPC) đã phân 6 hợp chất tinh khiết gồm: diosgenin, hỗn hợp hai hóa học stigmasterol-3-O-β-D-glucopyranosid cùng β-sitosterol-3-O-β-D-glucopyranosid, gracillin, paris saponin D, paris saponin H.
Từ cao phân đoạn etyl axetat cùng butanol phần xung quanh đất loại PPC phân lập được 15 hợp hóa học tinh khiết: vào đó có 1 hợp chất new là 12-hydroxy-diosgenin-3-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→2)-<α-L-rhamnopyranosyl-(1→3)>-β-D-glucopyranosid, 5 hợp chất lần đầu tiên phân lập từ đưa ra Paris bao gồm 1-O-α-linolenoyl-3-β-D-galactopyranosyl-glyxerol, stigmasterol, thymidin, resveratrol, ε-viniferin; 2 hợp hóa học lần thứ nhất phân lập tự PPC bao gồm quercetin, quercetrin; với 7 hợp chất khác là pennogenin, stigmasterol-3-O-D-glucosid, diosgenin-3-O-α-L-rhamnopyranosyl-(1→4)-β-D-glycopyranosid, diosgenin-3-O-α-Lrhamnopyranosyl-(1→2)-β-D-glycopyranosid, dioscin, paris saponin II, cùng paris saponin VII.
7. Tính năng dược lý:
Glucosid α-paristyphnin chiết từ bảy lá một hoa gây một cảm hứng râm ran, cùng có công dụng ức chế trên huyết áp đụng mạch cảnh, cơ tim cùng cử rượu cồn hô hấp. Nó gây teo mạch thận, tuy nhiên lại tạo giãn mạch lách và những chi, kích mê thích ruột cô lập động vật hoang dã thí nghiệm. Những tính năng này không trở nên atropin hoặc ergotoxin làm cố gắng đổi.
Xem thêm: Tổng hợp 10 cách giữ hoa tươi lâu khi cắm hoa tươi lâu đến hết tết vẫn chưa tàn
Đã nghiên cứu hoạt tính chống chợt biến của cao nước bảy lá một hoa thường được dùng trong y học truyền thống cổ truyền Trung Quốc làm thuốc trị ung thư, bằng cách dùng khối hệ thống Salmonella/tiểu thể với sự xuất hiện của acid picrolonic hoặc benzo (a) pyren để soát sổ xem dược liệu này có chứa phần đa chất chống bỗng dưng biến thẳng hoặc con gián tiếp không. Phân tách cao thô bảy lá một hoa cùng với nước hâm nóng trong 2 tiếng đồng hồ là phương thức thường được dùng trong y học truyền thống Trung Quốc để chế tao thuốc sắc uống. Đã dìm xét thấy cao nước bảy lá một hoa có chức năng chống bỗng nhiên biến ở tại mức vừa đối với sự bỗng dưng biến gây ra bởi acid picrolonic. Bảy lá một hoa chứa những yếu tố chống hốt nhiên biến đối với cả sự chợt biến gây vày acid picrolonic và benzo (a) pyren.
Bảy là 1 trong những hoa có tính năng kháng khuẩn đối với nhiều loài vi khuẩn gây bệnh và có hoạt tính kháng ung thư đối với những khối u thực nghiệm. Đã phân lập trường đoản cú thân rễ một số trong những glucosid steroid, được xem là chịu nhiệm vụ chính về hoạt tính sinh học này. Phần đa glucosid steroid chủ yếu là glucosid của diosgenin với pennogenin, được chứng minh có chức năng cầm ngày tiết cũng như tính năng làm tăng lực teo cơ của tim ếch cô lập.
8. Tính vị, công năng
Thân rễ bảy lá một hoa nói một cách khác là tảo hưu, gồm vị đắng, khá cay, tính tương đối lạnh, hơi độc, vào ghê can, có công dụng xổ hạ, lợi tiểu, tiêu đờm, thanh nhiệt, giải độc.
9. Công dụng:
Thân rễ bảy lá một hoa trị sốt, sốt lạnh cơn, kinh giản, giải độc, nhất là khi bị rắn rết cắn, trị mụn nhọt, viêm con đường vú, nóng rét, ho lao, ho lâu ngày, hen suyễnDùng kế bên với công dụng sát trùng, tiêu sung, giã thân rễ đắp lên mọi nơi sung đau, lốt rắn cắn, tràng nhạc, mụn lở, nhọt.
Ở Trung Quốc, vị dung dịch tảo hưu được bào chế từ thân rễ nhiều các loại cây thuộc chi Paris mọc ở đều tỉnh miền Tây Nam china đã được dùng chủ yếu có tác dụng thuốc chữa trị sốt, giải độc và trị ho.
Ở Ấn Độ và Nê Pan, thân rễ bảy lá một hoa trị giun sán bằng cách uống bột thân rễ mỗi lần một thìa cà phê, ngày một lần, ngay tắp lự trong nhị ngày. Để trị mụn nhọt và nhọt độc, hằng ngày bôi bột nhão chế từ bỏ thân rễ bảy lá một hoa một giải pháp đều đặn.Liều dùng:
Ngày uống 4 -12g thân rễ dưới dạng dung dịch sắcThuốc dùng quanh đó không nói liều lượng.
Kiêng kỵ:
Người hư hàn cấm dùngBài thuốc gồm bảy lá một hoa
Chữa trẻ em kinh sài, bộ hạ co giật:Thân rễ bảy lá một hoa, sấy thô tán bột, uống các lần 0.5 – 1g, ngày 4- 5 lần
Chữa trẻ nhỏ sốt cao co giật hoặc quai bị, lên sởi và các chứng sung viêm vạc sốt:Thân rễ bảy lá một hoa (4g), thiên hoa phân (8g), bạc hà (12g). Dung nhan uống.
Chữa rắn rết cắn, nhọt làm việc vú, viêm phổi:Thân rễ bảy lá một hoa (4 – 20g). Nhan sắc uống
Chữa hen suyễn, ung thư phổi:Thân rễ bảy lá một hoa (4 – 20g) phối hợp với các vị thuốc khác
Loài sâm này còn có tên gọi rất mỹ miều “thất diệp nhất chi hoa”, dẫu vậy tôi vẫn thích cách call dân giã của đồng bào Mông ngơi nghỉ xã Tây Sơn, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An: “bảy lá một hoa”.
Đường đi vào xã Tây Sơn không quanh co, ngoằn ngoèo như các xã khác. Ở đây, bà nhỏ gần như còn giữ nguyên vẹn những mái nhà bằng gỗ sa mu, đặc thù của đồng bào dân tộc bản địa Mông. Tây tô địa hình không thuận lợi, diện tích ruộng nước ko nhiều, bà con chủ yếu sống nhờ vào rừng. Vì thế mà khi hay tin có người “rước” được sâm bảy lá một hoa từ rừng về vườn, thì ai cũng rất vui.
Ông Vừ Bả Tềnh, Bí thư Đảng ủy xã Tây Sơn, vui ra mặt: Phùa ua thểnh (cây bảy lá một hoa), người Mông ta gọi là sùa thểnh, nghĩa là thôi bệnh nhanh. Loài cây này mọc ở trong rừng sâu, nó quý lắm, nếu bị tiêu chảy chỉ cần nhai mấy lát là cầm ngay lập tức tắp lự. Từ xa xưa, các cụ đã sử dụng nó làm thuốc, dần dà phát hiện nó còn có công dụng tăng cường sinh lực, chữa bệnh dịch cao huyết áp… bắt buộc càng nhiều người tìm kiếm. Nhiều năm nay, giống cây này ko còn nhiều nữa, đi cả ngày trời không chắc đã tìm được củ nào. May vắt có ông Vừ Vả Nù trồng thành công một ít vào vườn, thế là bà nhỏ thi nhau trồng theo.
Theo lời giới thiệu của Bí thư Đảng ủy xã, chúng tôi tìm đến nhà ông Vừ Vả Nù ở bản Huồi Giảng 2. Bài toán đầu tiên phải làm là chào chủ nhà bằng rượu sùa thểnh. Bữa nay ông Nù khá mệt ko uống được rượu, đề xuất vợ ông tiếp khách cố chồng. Mỗi người phải uống nhị chén rượu mới được, vì cái lý của bà nhỏ là “con ong bay đi, con ong phải cất cánh về”. Ôi chao, cái loại rượu dễ uống làm sao, nhấp đến giọt cuối cùng vẫn còn thơm phức. “Rượu sùa thểnh đấy. Uống dứt thì leo dốc khỏe khoắn phải biết, nhất là leo cái dốc kia…”, ông Nù vừa nói vừa cười vang.
Đúng là phải leo dốc thật, tuy nhiên là leo xuống, vì bà nhỏ ở đây ở bên trên cao, còn vườn thì tận dưới sâu. Ông Nù từ từ mở khóa, cẩn thận xếp đặt cái cổng bằng tấm lưới B40, cười với khách: Sâm này dễ bị đào trộm nên ta phải rào giậu cẩn thận. Trời lắc rắc mưa, đất dốc trơn ghê khủng. Nếu ko có anh cán bộ bản níu tay, chắc tôi phải văng xuống hàng chục mét.
Chỉ vào những bụi cây cao tầm nửa mét, ông Nù giới thiệu: Đây, phía trên là sâm bảy lá một hoa. Đoạn ông giảng giải, loài sâm này mỗi năm chỉ ra một lá và chỉ ra đến 7 lá mà thôi. Và nó chỉ đơm một cành hoa duy nhất. Lúc cây ra lá thứ 7, có nghĩa nó đã được 7 tuổi và đó cũng là lúc thu hoạch sâm tốt nhất. Mỗi cây có một củ, từ khoảng 7 lượng đến rộng 1kg. Với giá thị trường hiện nay thì mỗi kg sâm này có giá hơn 1 triệu đồng, có từng nào bán hết bấy nhiêu, khách vào tận vườn download luôn. “Năm ngoái, ta bán quạ mang lại người ta một khoảnh nho nhỏ dưới kia, được 40 triệu đồng đấy”, ông Vừ Vả Nù hào hứng.
Không biết có phải ngấm men sùa thểnh giỏi không, mà tôi cứ phăm phăm leo hết vườn nhà ông Nù đến nhà anh Vừ Bá Tủa. Anh Tủa còn trẻ nhưng mà lại rất hào hứng với loài sâm này. Anh cho biết, sau khi ông Nù trồng thành công, anh đã cất công đi tìm hiểu về loài sâm. Không phải như ông Nù vào rừng “rước” sâm về, anh Tủa ra tận Sa page authority để tìm cài giống. Hiện anh đã trồng được 1.000 gốc và sẽ tiếp tục trồng thêm 5.000 gốc nữa. “Nhà ta có gần 4.000 mét vuông đất vườn, phải trồng thêm 5.000 gốc sâm mới hết đất. Loài sâm này ko cần phải chuyên bón, không tốn tiền phân, trồng xuống, khoảng từ 5 năm là thu hoạch được rồi”, anh Tủa nói.
Còn ông Nguyễn Hữu Minh, Chủ tịch ubnd huyện Kỳ tô thì mang đến biết: “Khi phát hiện nay loài sâm quý, tôi đã chỉ đạo anh em Phòng nông nghiệp & trồng trọt huyện hỗ trợ kỹ thuật, giống cây cho bà con. Trước mắt đã có 9 hộ gia đình ở xã Tây tô đăng ký trồng thử nghiệm với diện tích 7 ha. Tin rằng, loài sâm bảy lá một hoa này sẽ với lại giá trị khiếp tế cao, góp phần xóa đói, giảm nghèo, thậm chí là làm giàu đến bà nhỏ xã Tây Sơn”.
